Yalın makineler
- Yazan: seyit ahmet kaya
- Kategori: Yalın üretim sistemi
- Görüntüleme: 1808
İnsanların tarih öncesi devirlerden bu yana geliştirdikleri alet edevat ve makineler günümüz şartlarında da, teknolojiyi göz önünde alarak, insansı makineler ( robotlar ) olmak üzere sürekli bir gelişim içerisindedirler. Bu gelişim evrelerinde karşımıza çıkan en önemli olgunun ‘’HIZ’’ olduğu ortaya çıkmaktadır. Tüm süreçlerin arkasında tüm iyileştirmelerin arkasında yatan şey hız olgusu dur.
Günümüzde her şey ‘’ HIZ’a’’ endekslenmiş durumdadır etrafımıza, yaşantımıza bir bakacak olursak , kullandığımız bilgisayarları örnek alalım, insanların talepleri, sürekli daha hızlı işlemci daha hızlı veri inceleyen ve ekranımıza çok daha çabuk görmek istediğimiz veya çok daha çabuk açılıp kapanan PC ler veya yemek yeme alışkanlıklarımız ‘’fastfood’’ hızlı tüketim yiyecekleri hemen, ayak üstü en az zaman kaybı ile, tekstil ürünleri gene öyle , kullandığımız her şey de hızı aradığımızı bu yönde evrimleştiğimizi gözlemlemekteyiz.
Gelelim asıl değinmek istediğimiz konu Makineler daha doğrusu ‘’Yalın Makineler’’ elimizdeki birçok makineyi irdelediğimizde karşımıza çıkacak o kadar çok problem var ki, basitçe başlayalım;
-
Makinelerin ayar sürelerinin (model değişim süresi veya kalıp değişim süresi de dahil) çok uzun olduğu (günümüz şartlarına göre) görüyoruz birçok makinenin model değişim süresi saatler hatta günler almaktadır. Dünya da ki iyi uygulamaları baz aldığımızda bu rakamlar korkunç derecede büyük ve verimsiz çalışma koşullarının benimsendiği apaçık karşımıza çıkmaktadır. Dünya tekli dakikalarda model değişimi ve hatta 2 dakikanın altında model değişim sürelerini verimli ve kabul edilebilir olarak benimsemektedir. Bir makinede eğer model değişiminde tekli dakikalar ve hatta 2 dakikanın altında model değişimi yapılamıyorsa bu makinelere verimsiz israf yaratan makineler denilir.
-
Gelelim makinelerin kapladığı alan, ağırlık ve hacimlere, tarihten bir örnek verecek olursak tarihte geliştirilmiş başarılı bilgisayar olarak anılan ‘’Eniac “1946 yılında yapılmış ve bir oda büyüklüğünde olduğu söylenmektedir ve yapabildiği işlemler ise toplama-çıkarma çarpma- bölme ve karekök hesabıdır. Günümüz teknolojisi ile kıyaslanamayacak derecede ilkeldir, ancak o bir ilk olduğu için kesinlikle yargılama lüksümüz yoktur aşağılamıyoruz sadece nereden nereye geldiğimizi anlatabilmek adına örnek veriyoruz. Makineler olabildiğince küçük olmalı işletmede olabildiğince az yer kaplamalıdır. Ve makine dediğimiz yapılar geçmişte ve hala birçok işletmede bir yerden başka bir yere hareket ettirilmesi çok güç ekipmanlardır. Hem ağırlıkları hem de bağlantıları yüzünden ilave olarak daha sonra değineceğimiz ‘’Ayarlamaları’’ çok zaman alması sebebi ile yerinden kımıldatmanız imkansızlaşmıştır. Oysaki yalın makine kavramı olabildiğince küçük boyutlarda olmalı, hareketli taşınabilir özellikte olmalı (taşıma kararı aldığınızda en karmaşık makine maksimum bir saat içerisinde sökülüp nakledilebilecek hale gelebilmelidir.) bağlantıları kolay sökülüp bağlanabilen türde olmalıdır. Üretim içerisinde hızlı bir şekilde makineler bir araya getirilip yerleri istenildiğinde değiştirilebilmelidir. Ancak bu sayede müşteri taleplerini karşılanabilir ve firma kapasitesi aynı makineler ile artırabilirsiniz.
-
Gelelim makinelerin başka bir özelliğine aslında bu söyleyeceğimiz kısmen yukarıdakinin bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır, çok büyük devasa makineler enerji verimliliği konusunda sınıfta kalmaktadırlar, çünkü hacimce ve kütlece büyük makinelerde hareketler çok daha büyük enerjilere ihtiyaç duyarlar enerjinin büyük kısmı makine bileşenlerinin hareketi veya ısıtılması, soğutulması için harcanmaktadır. Asıl iş için enerjinin çok daha az kısmı kullanır bu sebeple enerji sarfiyatı konusunda dinozor makineler sınıfta kalmaktadır. Bu yüksek enerji gerektiren makineler birim ürün karınızı ciddi manada düşürmekte ve rekabet gücünüzü kısıtlamaktadır.
-
Diğer bir sorunda bu tür makinelerin kontrolü için çok fazla insan çalıştırılmaktadır. Devasa makineleri kontrol etmek için her bir bileşenine neredeyse bir insan müdahalesi gerekmektedir ki makine ancak bu şartlarda seri üretim yapabilsin ve durmadan ürün üretebilsin makine kontrol noktalarının çok fazla olması birçok insanın makineye müdahil olması verimsizlik kaynakları ve birim ürün üzerine düşen maliyetlerin artması demektir. Aynı şekilde maliyet artışı rekabetçiliğinizi azaltır. Diğer olumsuz etkisi de bu tür makinelerin iş güvenliği konusunda sınıfta kalmalarıdır. Kontrol noktalarının insana bırakılması iş kazalarının temel sebeplerinden sayılmaktadır.